Ghanese groetjes van mijn rugtas!

Hee lieve familie en vrienden! (Fleurs vrienden zijn immers mijn vrienden, zo gaat dat hier) 

Toen ik het aanbod kreeg om de tas van Fleur te worden, was ik nog niet direct overtuigd. De verhalen over zwetende sportkleding, zware boeken en kilo’s met eten werkten niet heel bemoedigend en het feit dat meerdere voorgangers zijn bezweken onder de hoge werkdruk stelde me ook allerminst gerust. Maar toch, het avontuur lonkte en uiteindelijk besloot ik om mee te gaan naar Ghana. Misschien een overhaaste beslissing, maar wel een hele goede! Met veel plezier zal ik jullie vandaag vertellen wat ik hier allemaal meemaak, maar eerst zal ik mij even fatsoenlijk voorstellen. 

Mijn naam is Kofi. Dit is een Ghanese naam, die betekent dat ik op vrijdag ben geboren. Het is hier heel gebruikelijk om kinderen te vernoemen naar hun geboortedag en geslacht. Ik ben weliswaar geboren in Nederland, maar daar herinner ik me niet zo veel van. Dit komt doordat ik vrijwel direct erna naar Ghana ben vertrokken. Hier in Ghana krijgen kinderen pas na 5 weken een naam (daarover later meer), dus heb ik mezelf Kofi genoemd. Samen met Fleur, zo’n 20 huisgenoten en 100 hagedissen heb ik mij gevestigd in een huis in Kumasi. Hier kan ik een beetje uitrusten van de intensieve dagen die ik maak. Mijn kleur is zwart met donkergroen, maar saai ben ik zeker niet! In mijn jonge leven heb ik namelijk al van alles meegemaakt! 

Elke dag reis ik met de trotro (minibusje) naar het ziekenhuis in de stad. Fleur vindt dit wat minder leuk, maar ik kijk mijn ogen uit! Alles kan hier. Vrouwen met drie matrassen op hun hoofd, een baby op hun rug en een kind aan hun zijde. Cola-verkopers die de drank uit een grote ton in plastic zakjes scheppen. Schone en minder schone slaap(st)ers. Mensen die bang zijn om nat te worden (ja, het regenseizoen is duidelijk begonnen). Mensen die dienstdoen als complete, mobiele groentewinkels. Sprekers die via een (hele sterke!) microfoon hun verhaal doen.… Enfin, je snapt het, er zijn hier vooral heel VEEL mensen. Een bijzonder mens  in deze menigte is een man zonder benen. In tegenstelling tot de man uit de vorige blog loopt hij niet op zijn handen, maar zit hij op een rollende plaat en gebruikt hij zijn handen (waar hij teenslippers aan draagt) om zich voort te bewegen. 

Als we ons een weg hebben gebaand door de massa komen we uiteindelijk aan bij het ziekenhuis. Hier wacht mij de ondankbare taak om te wachten in de kleedkamer, terwijl Fleur alle ervaringen opdoet die ze in haar rugzak mee terug naar Nederland wil nemen. En ik kan jullie vertellen, ze propt mij aardig vol. Meestal zijn dit leerzame, mooie of gewoonweg grappige momenten. Neem bijvoorbeeld de verpleegster, die een placenta met zo veel enthousiasme de prullenbak in slingerde dat alles onder het bloed zat. Of de vrouw die gisteren beviel van een gezonde tweeling.

Soms zijn het echter ook erg heftige momenten. Zo was er gisteren een zwangere vrouw met een gescheurde baarmoeder. Ze werd met spoed geopereerd, maar het kindje was niet meer te redden. Roerloos en lijkbleek, een minimensje dat je doet beseffen dat ook de geneeskunde soms geen antwoorden heeft. Gelukkig is dit een enkele casus op een dag waarop ook zoveel gezonde kinderen worden geboren, maar makkelijk is het zeker niet. 

In schril contrast met de slechte afloop van de gescheurde baarmoeder staat de goede afloop van een wel erg bijzonder geval van eierstokkanker. Om 5:30 bracht Fleur mij al naar het ziekenhuis om deze operatie te kunnen bijwonen, maar dat was het absoluut waard. Toen de patiente op de tafel lag leek ze wel zwanger, maar in plaats van een kind werd er een enorme tumor uit haar buik gehaald! 20 x 25 cm groot met een gewicht van 6 kg. Dat maak je alleen mee in Ghana. Mensen vertrouwen hier vaak zo lang op traditional healers dat ze een ziekenhuisbezoek veel te lang uitstellen. Ook onwetendheid en geldgebrek zijn belangrijke redenen waardoor patiënten zich presenteren met ziektes in vergevorderde stadia. Wonder boven wonder had de betreffende vrouw nog geen uitzaaiingen en maakt zij een goede kans om te overleven.   

Een half uurtje na de tumor nam Fleur mij mee naar het studentenrestaurant. Hier kun je heerlijk Ghanees voedsel eten, zoals Fufu en Banku, maar gek genoeg kiest Fleur vaker voor rijst of bonen. Wij snappen er hier helemaal niets van, maar al die Europeanen blijven maar zeuren dat ons eten zo pittig is. Wisten jullie dat Ghanese moeders bij bezoek aan onze ‘consultatiebureaus’ al advies krijgen over wanneer ze hun kroost voor het eerst aan peper kunnen blootstellen? Jong geleerd is oud gedaan, zou ik zeggen! We houden trouwens ook heel erg van Fruit, dat groeit hier gewoon langs de kant van de weg. Overal worden heerlijke papaya’s, ananas en bananen verkocht. Alleen de mango’s zijn nu helaas uit het seizoen. Laatst had Fleur wat fruit gekocht, maar vergat ze om de watermeloen mee te nemen. Ze vond het zo bijzonder dat de dochter van de fruitverkoopster helemaal achter haar aan was komen rennen om haar een paar honderd meter verderop alsnog de watermeloen te geven. Voor ons is dat echter heel normaal! Iedereen helpt elkaar en doet graag iets voor een ander. 

Na de lunch gaan we weer terug naar het ziekenhuis en word ik weer gedumpt in de donkere kleedkamer. Het is altijd grappig als Fleur haar haarnetje opdoet. Iedereen op de afdeling moet een haarnetje dragen, maar in plaats van een saai blauw of groen netje hebben we hier ook Kente-netjes. Kente is een traditionele kleurrijke stof die is ontwikkeld door de Ashanti. Dat is hier de belangrijkste stam. Kente-stoffen bestaan in allerlei verschillende kleuren en figuren, met elk hun eigen betekenis. Op straat zie je de stof overal! Naast dat het er erg mooi uit ziet draagt het ook onze etnische trots uit. Bij aankoop van een nieuw ziekenhuispak kreeg Fleur standaard een Kente-haarnetje en daar kunnen de mensen hier erg om lachen! 

In de middag zijn er meestal minder bevallingen en ingrepen, waardoor er veel ruimte is voor studie. Het gekreun van zwangere vrouwen is na drie weken een achtergrondgeluid geworden waar Fleur prima doorheen kan studeren. Toch was dat eerst wel even anders. Ze schrok ervan dat vrouwen hier altijd zonder pijnstilling bevallen, daar hebben ze immers toch geen geld voor. Ook gaan wij hier heel anders om met de geboorte van een kind. In Nederland schijnt het een waar feestje te zijn om je zoon of dochter voor het eerst te mogen vasthouden en worden de babynamen al maanden van tevoren bedacht. Hier is de zuigelingensterfte echter zo hoog dat we pas een feestje geven na een aantal weken. Dan geven we onze kinderen een naam. De bevalling doet pijn, maar het wordt van vrouwen verwacht om hier niet teveel geluid bij te maken. In plaats daarvan knippen vrouwen met hun vingers en tenen om hun pijn te uiten. Fleur schrok er nogal van dat de verloskundige de zwangere vrouwen erg streng toespreekt en soms zelfs fysiek wordt als ze het niet goed doen, maar hier is dat heel normaal. 

Al deze nieuwe indrukken moeten ook weer verwerkt worden en daarom draagt Fleur mij (in een moordend tempo als je het mij vraagt) half Kumasi door om te reflecteren op alles wat ze meemaakt. Ik moet toegeven dat ik haar niet altijd kan volgen. De ene keer klaagt ze over het gebrek aan de door haar geliefde efficientie, de andere keer verbaast ze zich dat er drie patiënten tegelijk in de spreekkamer zitten, allemaal voor dezelfde dokter. Wel begint ze het hier steeds meer door te krijgen en komt ze niet meer elke dag twee uur te vroeg. Misschien heeft al dat lopen dus toch zin?

Ook als patiënt heeft Fleur inmiddels de nodige ervaring opgedaan. Na een ongelukje met de ventilator nam ze mij op mijn vrije zaterdag mee om een röntgenfoto te laten maken. Hier zijn we wel even mee zoet geweest. Gelukkig was haar Japanse huisgenootje mee om haar te helpen en gezelschap te houden en bleek de uitslag van de foto helemaal goed te zijn! Alles moest handje-contantje betaald worden en de röntgenfoto mocht als souvenir mee naar huis. We liepen (voor de verandering) van hot naar her, omdat Fleur geen idee had hoe het hier nou precies werkt in het ziekenhuis en waar ze moest zijn. Gelukkig zijn wij Ghanesen de beroerdsten niet en werd haar al snel verteld dat ze ook gewoon door kon lopen in plaats van twee uur op dat bankje te zitten wachten ;) 

Toen we klaar waren bij het ziekenhuis kon het weekend eindelijk beginnen. Inmiddels heb ik al van alles gezien: het meer van Kumasi, het militair museum, het cultureel centrum, het paleis van Kumasi, de markt en nog veel meer. De favoriete plekken van Fleur blijven echter het zwembad, de atletiekbaan en de gym. Af en toe neemt ze me mee naar gekke plekken. Zo vindt ze het soms nodig om een half uur te lopen voor een maaltijd met bonen, terwijl je de lekkerste jollof gewoon om de hoek haalt. Maar ach, met een grote glimlach draagt ze me overal mee naartoe en zo kom je nog eens ergens! Het is niet altijd makkelijk om mij te zijn (lees: brandende zon, stofwolken, modder en tropische regenbuien in combinatie met Fleurs voorliefde voor lopen), maar het is het allemaal waard! Fleur stopt je regelmatig vol met kotszakjes en zware boeken, maar verder is ze best aardig.    

(Zonnige + regenachtige = ) regenboogachtige groetjes uit het kleurrijke Ghana en veel Liefs, 

Kofi

p.s. jullie krijgen de groetjes van Fleur!